HSG ya da rahim filmi uterus boşluğunu ve fallop tüplerin açık olup olmadığını değerlendirmede kullanılan en geleneksel tanı yöntemidir. Normal uterin kavite üçgen şeklinde, simetrik ve düzgün konturludur ve verilen kontrast madde her iki tüpten geçerek karın boşluğunda dağılır. Tüplerin açık olup olmadığının yanı sıra çeşitli uterin anomaliler, polip ve myomlar, rahim içi yapışıklıklar HSG de karakteristik bazı görünümler oluştururlar.

İdeal olarak menstruel kanamanın bitimini izleyen ilk 7 gün içinde çekilir. Böylece mevcut bir gebelik ekarte edilmiş olur. İşlemden 30 dk öncesinde bir ağrı kesici alınması işleme bağlı rahatsızlığı azaltır. Ciddi ağrı yaratmayan bu işlem, herhangi bir anestezi gerektirmez, ancak anestezi altında yapılması bazı hastaları rahatlatacaktır. İşlem 5-10 dakika sürmektedir. Rutin antibiyotik kullanımı önerilemez ancak tubal hastalık şüphesi varsa 2-3 gün önceden başlayarak ya da özellikle distal tubal blok saptanan olgularda akut PID riskini azaltmak için işlem sonrası, 5 gün süreyle doksisiklin 100 mg günde iki kez verilmesi önerilir. Muayenedeki gibi hazırlandıktan sonra rahim içine özel bir alet yardımıyla sıvı haldeki opak madde verilerek seri halde film çekilir.

Özellikle yağda eriyen kontrast madde ile yapılan HSG sonrası izleyen birkaç ay içinde spontan gebelikler gözlenebilir. Tüpler açık olduğu halde yanlışlıkla kapalı ya da daha az oranda kapalı olduğu halde açık gibi görülebilir. Kontrast madde verilirken rahim kasılarak tüplerin proksimal kısımlarında spazma bağlı kapalıymış görüntüsü oluşturabilir. Bu nedenle HSG’de tüpler açık izlenirse gerçekte kapalı olma olasılığı çok düşüktür (<%5), ancak HSG de tüpler kapalı gözüküyorsa yanılma payı yüksektir ve HSG bir- iki ay sonra tekrarlanmalıdır (%60 açık çıkar) ya da Laparoskopi ile tüplerin kapalı olduğu doğrulanabilir.

HSG kısmen ağrılı ve nispeten pahalı bir işlemdir. Bu nedenle tüplerin kapalı olması için bir risk faktörü yoksa (PID, rüptüre apendisit, dış gebelik vb), önceki cerrahi vs. ile tüplerin açık olduğu biliniyorsa, ya da ciddi erkek faktörü gibi durumlarda mutlaka yapılması gerekli değildir.

Ankara Tüp Bebek Merkezi diğer blog yazıları için tıklayınız.