Endometriozis; normalde sadece rahim içinde gebeliğin yerleştiği boşluğu döşeyen endometrium adı verilen dokunun bilinmeyen sebeplerle rahim boşluğunun dışında yerleşmesidir. Tipik olarak üreme çağında görülür. Adet kanaması sırasında bu anormal yerleşimli dokulardan oluşan mikrosopik kanamalar ve salgılanan bazı maddelere bağlı olarak karın içinde ve üreme organlarında oluşan yapışıklıklar ve anatomik bozukluklar sonucunda bir çok şikayetin oluşmasına neden olurlar.

Şikayetler endometriozisin yerleştiği bölgelere göre değişiklik gösterebilmekle birlikte genel olarak kronik pelvik ağrı, adet sancısı (dismenore), cinsel ilişki sırasında ağrı (dispareuni) ve infertilite (çocuk sahibi olamama) şeklinde özetlenebilir. Mesane, barsak gibi alanlarda yerleştiğinde idrar yaparken sancı (dizüri), büyük abdest sırasında ağrı (dyschesia) görülebilir. Endometriotik odakların yarattığı anatomik düzensizlikler, yapışıklıklara bağlı olarak ortaya çıkan tüp over ilişkisi bozuklukları, endometrial odaklardan salgılanan ve sperm ve oosit üzerine olumsuz etkiye sahip olan bazı maddelerin varlığı infertileteye neden olmaktadır.

Tanı hastanın öyküsü, fizik muayenesi ve diğer bazı görüntüleme teknikleri ile mümkündür. Öyküde pelvik ağrı, adet sancısı ve cinsel ilişkide ağrı tipiktir. Muayenede rahim ağzı hareketleri ağrılı olabilir veya muayene eden parmakla nodül denilen kitleler hissedilebilir.  Ultrasonografide sadece yumurtalıklarda çikolata kisti (endometrioama) varsa saptanabilir. MRI (Magnetic Resonance Görütüleme) oldukça tanı koydurucudur. Ancak endometriozisin kesin tanısı laparoskopi ile karın içindeki lezyonların ve endometriotik odakların doğrudan gözlenmesidir.

Endometriozis hastalığın yaygınlığına göre minimal ve hafif endometriyozis ile daha ileri formlarında orta ve şiddetli endometriozis olarak sınıflanır. İnfertilite yakınması olan hastalarda minimal ve hafif endometriozis laparoskopik cerrahiden ve aşılamadan yarar görebilir ve bunlar başarısız kalırsa tüp bebek önerilir. Orta ve şiddetli endometrioziste cerrahinin ve aşılamanın infertilite tedavisindeki etkinliği tartışmalı olup günümüzde tüp bebek düşünülmesi gereken tedavi yaklaşımıdır.

Ankara Tüp Bebek Merkezi diğer blog yazıları için tıklayınız.