Cinsel işlev bozuklukları (sertleşme sorunları) gibi problemlerden köken alabileceği gibi testislerde üretilen spermin ya hiç olmaması (azospermi) veya sayı, hareketlilik ve şekil olarak yetersizliğinden ya da spermi içeren meninin (semen) taşımasındaki ve iletilmesindeki sorunlardan kaynaklanabilir. İnfertilitenin %20 oranında etkeni tek başına erkek faktörüdür, ancak diğer katkıda bulunduğu faktörlerle beraber bu oran %40-50’lere ulaşır.

Semendeki bu anormallikler öncelikle testislerde sperm üretimi aşamasındaki problemler nedeniyle oluşmaktadır. Nedenleri:

1) Bu üretim sorununa yol açan etkenlerin %40-50 oranında nedeni bilinememektedir ve idyopatik olarak sınıflanırlar.

2) Beyinden salgılanan ve erkeklerde sperm yapımını sağlayan FSH, LH gibi hormonların doğuştan ya da sonradan oluşan nedenlerle salınamaması (hipogonodotropik hipogonadizm) spermin hiç olmamasına ya da azlığına neden olur.

3) Yine testislerde sperm yapımının bozulmasına neden olan çeşitli faktörler tetsislerde harabiyete neden olarak sperm yapımını önleyebilirler ve primer testiküler yetmezliğe neden olurlar. Bunlar;  sayısal ve yapısal çeşitli kromozom hastalıkları (örneğin Klinefelter sendromu, translokasyonlar vb) ve Y kromozomundaki delesyonlar gibi  genetik faktörlerin yanısıra, daha önce geçirilmiş enfeksiyonlar (ergenlik çağında kabakulak ya da spesifik olmayan testis iltihapları), aşırı sigara ve alkol tüketimi, bazı ilaçlar, çeşitli kimyasal maddeler, radyasyon ve radyoterapi, testislerin doğuştan kanalda kalması (kriptorşidizm), varikosel adı verilen damar genişlemeleri sperm üretimi üzerinde olumsuz etki yaratabilir.

4) Son olarak testislerde sperm üretiminin normal olmasına karşın üretilen spermin taşınmasını sağlayan kanalların doğumsal olarak ya da sonradan geçirilen bazı hastalıklara veya cerrahi müdahalelere bağlı olarak tıkalı olması (obstrüksiyon) yine gebeliği önleyen faktörlerdendir.

Tüm bu faktörlere bağlı olarak semen içerisinde ya hiç sperm bulunmayabilir (azoospermi) ya da sperm sayısında azalma (oligozoospermi), hareketliliğinde azalma (astenozoospermi) veya şekil bozukluğu (teratozoospermi) ya da  bu son üç durumun çeşitli şekillerde kombinasyonları görülebilir. Tedavi semen analizindeki bozukluğun nedenine ve derecesine bağlı olarak değişkenlik göstermektedir.

Ankara Tüp Bebek Merkezi diğer blog yazıları için tıklayınız.