Birleşmiş Milletler 1995 yılında Üreme Sağlığını; Tatmin edici bir seks hayatına ve üreyebilme yeteneğine sahip olmak ve hangi sıklıkta ve nasıl yapabileceğine karar verme özgürlüğüne sahip olmak olarak tanımlamaktadır.
Ancak; günümüzde çeşitli faktörlere bağlı olarak giderek arttığı düşünülen düşük fertilite oranları ve gecikmiş çocuk doğurma yaşı gibi faktörler göz önüne alındığında biz fertilite uzmanları, infertilite ile yüzleşip onu tedavi etmek için çabalamak yerine fertilite durumunun önceden değerlendirilmesi ve öngörülmesine yönelik bazı uygulamaların önemini vurgulamak istiyoruz. Bunun için alınacak tedbirlerden birisi “Üreme durumu ya da potansiyelinin değerlendirilmesi ve danışmanlık” konusunda sunulan hizmetleri artırmak ve bu konuda toplumsal duyarlılığı artırmaktır.
Bu hizmetlerin amacı kısaca;
Evli ya da bekar, çocuk isteyen ya da şimdilik çeşitli nedenlerle bunu erteleyen erkek ya da kadınlara farkında olmadıkları üreme problemleri konusunda rehberlik hizmeti sunarak bireysel olarak değerlendirilmelerini sağlamaktır. Bu hizmetin amacı infertiliteyi önlemek ve fertilite tedavisine olan talebi azaltmaya çalışmaktır. Ayrıca gebelik elde etmeye çalışanlar için doğru danışmanlık bu şekilde sağlanabilmektedir.
Üreme durumunun değerlendirilmesine yönelik temel nedenler;
1-Kadınların artan eğitim düzeyi ve kariyer planlaması nedeniyle çocuk doğurma yaşını ertelemeleri infertiliteni en önemli faktörlerden birisidir. Kadın açısından erken 20’li yaşlar üreme için en optimal dönemlerdir ve yaş arttıkça, özellikle 35> yaşından sonra üreme gebelik şansı belirgin olarak azalır.
2-İnfertilitenin düzeltilmesine yönelik tedavilerin artması ve oosit ya da sperm vs. dondurma gibi konuların yanlış yorumlanması ve yalancı güven duygusuna neden olan yayın, reklam ve haberlerin artması yine gebeliklerin ertelenmesine neden olabilmektedir.
Üreme durumu nasıl değerlendirilebilir?
Üreme Tıbbı uzmanı tarafından başvuran her kadın ve erkek ya da çifte ortalama 30-45 dakika süre ayrılır.
Kadının değerlendirilmesi; Üreme ve tıbbi öyküsüne göre aşağıda özetlenen ve çeşitli sorulardan oluşan bir risk değerlendirilmesi yapılır. Muayene, ultrasonografik olarak overlerde antral follikül sayısı ve uterin ve pelvik patoloji olup olmadığının değerlendirilmesi ve AMH gibi bazı laboratuvar testleri, ile risk durumu saptanır.
Erkeğin değerlendirilmesi; Erkek infertilitesi için bilinen risk faktörleri yönünden benzer bir değerlendirme yapılır. Erkekte sperm volümü, sayı, motilite ve progresif motilite yüzdesi değerlendirilir.
Değerlendirme sonucunda eğer verdiğiniz yanıtlar çoğunlukla orta ya da yüksek riskli gruptaki risk faktörlerini içeriyor ya da bunlarda yoğunlaşıyorsa çocuk sahibi olmayı erteleme konusunu tekrar ciddi olarak yeniden gözden geçiriniz ve ilerde birçok nedenle geç kalmış olabileceğinizi unutmayınız.
Ankara Tüp Bebek Merkezi Uzman kadrosu üreme durumunuzun değerlendirilmesi için sizin yanınızda olmaya devam ediyor.Ankara Tüp Bebek Merkezi diğer blog yazıları için tıklayınız.
Prof. Dr. Kubilay VİCDAN